Kawa, oprócz tego, że świetnie smakuje i cudownie pachnie, ma wiele zdrowotnych właściwości, za które ją kochamy: pobudza umysł, usprawnia ciało, poprawia humor, zapobiega wielu chorobom (cukrzycy, nowotworom, chorobie wieńcowej).

Fot. Stepheye

Ta niewinna używka doskonale pasuje do dzisiejszego szybkiego świata – pomaga nam działać efektywniej i myśleć sprawniej. Z drugiej jednak strony,  przez swoją ogromną popularność, bardzo często bywa nadużywana, a jak wiemy, co za dużo, to niezdrowo. Dlaczego warto pić kawę, a dlaczego lepiej jej nie nadużywać? Sprawdźmy.

Pozytywny wpływ kawy na zdrowie

1. Przeciwutleniacze – gwarancja długowieczności

Kawa zawiera cenne antyoksydanty – kwasy: chlorogenowy i kawowy. Efekt zdrowotny przeciw­utleniaczy polega na neutralizacji wolnych rodników w organizmie. Te zaś, dopóki występują w niewielkiej ilości, są przydatne w usuwaniu toksyn z organizmy. Jednak gdy zgromadzą się w nadmiernej ilości, niszczą zdrowe komórki: np. serca, nerek, mózgu, uszkadzać komórki nerwowe, krwinki czerwone, osłabiać odporność, a nawet uszkodzić materiał genetyczny w komórkach, co w efekcie może wywołać zmiany nowotworowe.

Fot. doug88888

Przeciw­utleniacze, czyli antyoksydanty usprawniają mechanizmy obronne organizmu przed chorobami, takim jak nowotwory, stany zapalne, powikłania po menopauzie, choroby wieńcowe serca. Natomiast najnowsze badania naukowe dowodzą, że poziom tych substancji zawartych w kawowcu, nazywanych potocznie „wymiataczami” wolnych rodników, znacznie zwiększa się podczas procesu palenia kawy. Dziś nie jest już tajemnicą, że kawa to cenne źródło przeciw­utleniaczy, a jej picie – w umiarkowanych ilościach – ma zbawienny wpływ na zdrowie.

2. Profilaktyka choroby Alzheimera i Parkinsona

Najnowsze eksperymenty wykonane przez niezależne zespoły badawcze w Portugalii i Kanadzie (na grupie ok. 6 400 osób w wieku 65 lat i wzwyż ) dowiodły, że spożywanie kawy może obniżać ryzyko rozwoju choroby Alzhe­imera.

Fot. briannobrien

Badania przeprowadzone w: Hiszpanii, Szwecji, Niemczech, Włoszech, Japonii, USA wykazały, że u osób pijących kawę w umiarkowanych ilościach zachorowalność na chorobę Parkinsona jest mniejsza lub opóźniana, dzięki ochronie komórek nerwowych przez antyoksydanty.

3. Usprawnienie krążenia

Umiarkowane spożywanie kawy (2-4 filiżanki dziennie) wpływa na rozszerzenie naczyń krwionośnych, zwiększa przepływ krwi, a tym samym ukrwienie całego organizmu.

4. Profilaktyka migrenowa

Kwestia najbardziej dyskusyjna. Według części uczonych,  po wypiciu kawy arterie krwionośne znajdujące się w głowie, ulegają zwężeniu, co minimalizuje skłonność do bólów migrenowych. W powszechnej opinii lekarzy zwycięża jednak pogląd przeciwny. Według nich kawa nie tylko nie pomaga, ale wręcz szkodzi migrenowcom, zwiększając ryzyko wystąpienia bólu głowy. Z pewnością prawda leży jednak po środku – należy bowiem pamiętać, że dobroczynny wpływ kawy na drowie dotyczy tylko jej umiarkowanego spożywania.

5. Wspomaganie odchudzania

Zawarta w kawie kofeina przyspiesza przemiany metaboliczne w organizmie, a szczególnie przemianę tłuszczów. Filiżanka kawy może „pomóc” osobom, które mają problemy z trawieniem. Liczne badania prowadzone na całym świecie dowiodły, że kofeina efektywnie przyspiesza spalanie tłuszczy (fakt ten wykorzystano również w kosmetyce – kofeina jest obecnie podstawowym składnikiem kremów antycellulitowych).

Fot. stevekeys

Pamiętajmy jednak, że tylko umiarkowane spożycie kawy (oczywiście bez cukru i tłustego mleka bądź śmietanki), połączone z dobrze zbilansowaną dietą, bogatą w błonnik i witaminy, może stanowić ważny element zdrowego sposobu odchudzania. Nigdy zaś go nie zastąpi.

6. Zwiększenie wydajności umysłowej

Fot. BashaSide7

Fakt, który zaważył na światowej karierze kawy. Wspomniana wcześniej kofeina, alkaloid zawarty w kawie, pobudza umysł i zwiększa pamięć krótkotrwałą, a zatem czasowo podnosi nasze IQ :).

Kawa Arabica zawiera blisko 1,5% kofeiny, a Robusta ok. 2,4%. Ludzki organizm zaczyna wchłaniać kofeinę z przewodu pokarmowego kwadrans po wypiciu kawy. Najsilniej działa ona 3-4 godzin później, dlatego lepiej zaczekać zanim sięgniemy po następną filiżankę. Kofeina wpływa na nasz centralny układ nerwowy, przyspieszając przepływ impulsów elektrycznych, a więc procesy myślowe. Nadmiar kofeiny może jednak wywołać odwrotny skutek – gonitwę myśli, dekoncentrację, a nawet stany lękowe.

7. Pogłębienie oddechu

Kofeina od dawna stosowana jest w medycynie jako środek do rozszerzenia oskrzeli. Szczególnie zalecana jest astmatykom oraz osobom z przewlekłym zapaleniem oskrzeli, znacznie minimalizuje bowiem ilość ataków duszności.

Negatywny wpływ kawy na zdrowie

O ile pozytywny wpływ małej czarnej na zdrowie dotyczy jej umiarkowanego spożycia, o tyle większość niepożądanych skutków stosowania tej używki, wiąże się z jej przedawkowaniem. Oto najczęstsze z nich:

1. Podrażnianie

Nie zapominajmy, że oprócz dobroczynnych, kawa zawiera też składniki drażniące układ pokarmowy, np.: woski z zewnętrznej części ziarna kawowego i kwasy garbnikowe. Osoby bardziej podatne na czynniki podrażniające, a także nadużywające kawy mogą odczuwać z tego powodu dolegliwości przewodu pokarmowego. Na rynku dostępne są obecnie tzw. niskodra­żniące, pozbawione tych substancji. Pamiętajmy, że najzdrowsza jest kawa filtrowana, czyli przygotowana w każdy sposób, byle inny, niż zalanie wrzątkiem i picie naparu bez odcedzania fusów. Wówczas poziom substancji drażniących w niej zawartych jest już alarmujący.

2. Usuwanie elektrolitów, witamin i minerałów z organizmu

Kawa powoduje zwiększone wydalanie wody z organizmu (na jedną wypitą filiżankę kawy wydalamy średnio ponad szklankę wody). Wraz z wodą usuwane są cenne sole mineralne, elektrolity i minerały: szczególnie magnez, żelazo i wapń. Niedobory tych związków mogą prowadzić do: uczucia przemęczenia, zaparć, syndromu suchego oka, suchości skóry, a nawet przewlekłej, bezsenności i stanów lękowych, dlatego  muszą być stale i systematycznie uzupełniane. Pamiętajmy, by witaminy spożywać wraz z posiłkami bogatymi w tłuszcze, a magnezowe suplementy diety zawsze wraz z witaminą B6.

Fot. stuartpilbrow

3. Zwiększenie ryzyka wystąpienia osteoporozy

Ten punkt bezpośrednio wiąże się z poprzednim. Badania naukowe potwierdzają, że nadmierne spożywanie kawy podnosi ryzyko wystąpienia osteoporozy. Kawa bowiem zwiększa wydalanie wapnia z organizmu, a ubytki pobierane są niestety z kości. Najważniejszą radą, szczególnie dla kobiet, jest umiarkowane picie kawy oraz dbanie o własną dietę tak, by była bogata w produkty nabiałowe.

Fot. planetc1

4. Nadkwaśność

Kawa wzmaga wydzielanie kwasów żołądkowych oraz żółci. Dlatego też osoby cierpiące na nadkwasotę powinny jej unikać i zastąpić np. kawą zbożową. Powszechnie dominuje też pogląd, że nadużywanie kawy wywołuje wrzody żołądka. Wyniki najnowszych badań prowadzonych w Szwecji przeczą tej tezie i dowodzą, że brak związku między piciem kawy a ryzykiem wystąpienia choroby wrzodowej.

5. Wzrost ciśnienia tętniczego

Główny zarzut padający pod adresem kawy, wywoływanie nadciśnienia, również jest kwestią sporną w środowisku medycznym. Na dzień dzisiejszy nie udowodniono stuprocentowo wpływu kawy na wystąpienie przewlekłego nadciśnienia tętniczego. Prawdą jest jednak fakt, że w momencie silnego stresu i wysokiego napięcia psychicznego, u niektórych osób po wypiciu kawy może podnieść się ciśnienie, co wywołane jest skorelowanym tzw. „efektem kofeiny i stresu”.

Kawa – dobra czy zła?

Pozytywnych efektów picia kawy jest znacznie więcej, na potrzeby tego artykułu ograniczyłam się tylko do tych najważniejszych dla szerokiego grona amatorów tej używki. Niemniej prawdą jest również to, że w nadmiernych ilościach, kawa może wpływać na nasz organizm destrukcyjnie.

Możecie zapytać: pić czy nie pić? Odpowiedź jest mało zaskakująca i prosta: pić, ale z umiarem. Zachowanie złotego środka to stara i sprawdzona recepta na zdrowe życie.

Zobacz również:

kawa i papierosy